Bezkres wód i mała łódeczka – rzecz o przestrzeni żeglarskiej

Żeglarstwo towarzyszy ludzkości od tysiącleci. Jego wynalezienie i udoskonalenie pozwalało przebywać setki mil i bezkres wód. Poczucie wolności i możliwości, jakie ze sobą niesie, na stałe wpisały się w nasze postrzeganie tej dziedziny. No właśnie… wolność, przestrzeń, odległość… To wszystko widzimy, przyglądając się samotnej łodzi otoczonej bezmiarem wód. Co jednak zobaczymy, jeśli skierujemy wzrok do środka? Jak poradzić sobie z tym, co zastaniemy? O doświadczeniu przestrzeni na jachcie słów kilka.

Jak wspomniałem na wstępie, żeglarstwo kojarzy się z przestrzenią i wolnością. I oczywiście wiele w tym prawdy. Jednak wybierając się na swój pierwszy rejs, musimy pamiętać, że w porównaniu do wielkości akwenów i długości tras, nasz jacht wydawać się nam może nieco ciasny. Zadaniem wszystkich jachtów na świecie jest pływanie. Zasadniczo służą do transportu ludzi. Pomijając wielkie wycieczkowce (i kilka wersji mazurskich wynalazków), większość jachtów nie została zaprojektowana jako pływający odpowiednik mieszkania.

Trudności

Przebywanie z ludźmi, nierzadko całkowicie obcymi, na wspólnej przestrzeni niesie ze sobą pewne trudności, szczególnie jeśli ilość miejsca jest ograniczona. Początkujący żeglarze, wchodząc po raz pierwszy na jacht, często zadają pytanie: “Jak my się tu pomieścimy?”. No właśnie… W głowie odpala się film, w którym widzą ścisk, brak prywatności, konieczność ustępowania, a możliwe, że i konflikty. Część z tych scenariuszy jest oczywiście możliwa, ale przed zdecydowaniem się na żeglowanie dobrze zdać sobie sprawę z kilku kwestii. Tak, na jachcie jest ciasno, a przynajmniej często tak bywa. Jak wspomniałem na początku, żaglówki służą głównie do pływania. Ich funkcje sypialno-mieszkalne są drugorzędne, choć w dalszym stopniu ważne. Żeglarze (śródlądowi) będąc na wodzie, większość czasu spędzają w kokpicie. Jeden z nich, sternik, odpowiedzialny jest za sterowanie łodzią i wydawanie odpowiednich poleceń. Wyznaczeni członkowie załogi odpowiadają za terminowe reagowanie i obsługę konkretnych elementów. W czasie spokojnego sunięcia po tafli wody załoganci siedzą obok siebie, rozmawiając i żartując. Jest to zwykle przyjemny i spokojny czas. Jednak w trakcie wykonywania zwrotów lub manewrów portowych nietrudno o zamieszanie. Przy dużej ilości osób łatwo wpaść na siebie, przypadkowo szturchnąć kogoś czy uderzyć. Z powodu ograniczonego miejsca, większość żeglarzy ma na koncie nieprzyjemne spotkanie z bomem, bosakiem lub stanięcie na wystający element.

Po zacumowaniu życie przenosi się pod pokład. Przygotowywanie posiłków w kambuzie, posiłki w mesie i spanie na kojach również stanowią wyzwanie pod kątem zagospodarowania przestrzeni. Przechodzący gwałtownie załogant może stanowić zagrożenie dla osoby, która akurat próbuje odcedzić gorący makaron. Zmęczenie intensywnym dniem obniża naszą koncentrację i powoduje, że skupiamy się głównie na sobie. Łatwo wtedy o nieuwagę, a drobne spięcia mogą przerodzić się w konflikt. Kładąc się spać na koi, wszyscy chcemy odpocząć i zaznać komfortu. Nowo poznany kolega z załogi nie zawsze wie, że współpraca w takich warunkach jest na wagę złota. Wiercenie się, rozpychanie niestety się zdarzają. Gdy w środku nocy zapominalski towarzysz wyciąga coś z jaskółki, może niechcący zrzucić nam coś na głowę. Obudzeni w tak drastyczny sposób często zapominamy o wyszukanym słownictwie i awantura gotowa.

Rozwiązania

Co w takim razie należy zrobić, aby nasz wyjazd był jak najbardziej komfortowy? Po pierwsze przeczytać ten tekst i uzmysłowić sobie kilka kwestii. Na żaglach ilość miejsca jest wystarczająca, aby każdy się zmieścił. Warunek jest taki, że będzie trzymać w ładzie swoje rzeczy, a oczekiwania warunków hotelowych zostawi w domu. Ważny jest również podział obowiązków i skupienie się na zadaniu. Każdy załogant powinien wiedzieć, co w danym momencie jest jego zadaniem oraz co robią inni. Świadomość sytuacji pozwala dostosować swoje zachowanie i uważać na komfort innych. Dla przykładu: wiedząc, że część załogi szykuje się do manewrów portowych, oferowanie im gorącej herbaty kilka metrów przed przybiciem do kei cóż… nie jest najlepszym pomysłem. Bardzo ważne jest, aby się komunikować. Wierzymy, że każdy decydujący się na rejs przyjeżdża z zamiarem spędzenia miło czasu. Z drugiej strony nie każdy ma takie same potrzeby i umiejętności ich komunikowania. Warto uważnie przyglądać się zrachowaniom zarówno kompanów, jak i swoim. Wyrażać jasno swoje plany i potrzeby, a także pytać. Na przykład: „uwaga, chciałbym przejść”, „kapitanie, czy moglibyśmy ustalić, że…”, „będę gotować wodę, proszę, uważajcie przy przechodzeniu” etc. Każdy z nas ma indywidualny próg tolerancji na inne osoby w swojej przestrzeni. Jeden nie ma problemu ze spaniem obok dotychczas obcego człowieka. Dla drugiego z kolei poklepanie po ramieniu będzie niekomfortowe. Niemniej każdy przy odpowiednim nastawieniu może znaleźć swoje miejsce w załodze.

Podsumowując. Jacht jest miejscem do aktywnego spędzania czasu i dobrej zabawy. Przed przyjazdem warto pamiętać, że nie jest to kurort, a środek transportu, na którym żyje cała załoga. Ciasna przestrzeń i konieczność współpracy może być dla kogoś oczywistością, ale dla innych jest to zupełna nowość. Komunikacja, współpraca i wyrozumiałość są kluczem do utrzymania bezpieczeństwa, komfortu i frajdy.

Płynąc przez kanał

W kanałach

W kanale jest ruch prawostronny, tak jak na ulicy. Mijamy się lewa burta do lewej. Wywieś nisko odbijacze na prawej burcie od betonu i wyżej, na lewej burcie, od jachtów.

Ogłoś „ciszę manewrową”, aby nic nie rozpraszało Twojej uwagi.

Wystaw obserwatora na dziób, aby ostrzegał Cię przed niebezpieczeństwami. Płyń nie za wolno, aby mieć dobrą sterowność i nie za szybko, aby zdążyć zareagować.

Przygotuj kontrafał płetwy sterowej do automatycznego zluzowania, na wypadek gdyby płetwa miała zahaczyć o płyciznę. Steruj płetwą sterową, nie rumplem silnika. Wyjmij cześć miecza, nigdy cały! Gdy pozbawisz się oporu bocznego wyjmując cały miecz, przepływający obok statek lub fala motorówki może Cię rzucić na betonowe nabrzeże lub obrócić. Mając położony maszt, pływanie bez choćby kawałka miecza jest niebezpieczne,

Nie wyprzedzaj w kanale, jeśli prędkość, równa prędkości jachtu płynącego przed Tobą, pozwala Ci na osiąganie prędkości sterownej. Lekki jacht osiąga prędkość sterowną przy mniejszej prędkości bezwzględnej. Gdy płyniesz lekkim jachtem, nie wlecz się więc. Za Tobą może płynąć cięższy jacht, który do zachowania prędkości sterownej potrzebuje większej prędkości bezwzględnej. Wlekąc się, stwarzasz mu niebezpieczeństwo. Zmuszasz go, do wyprzedzania Cię w kanale. Co też jest niepotrzebnym niebezpieczeństwem.

Bom powinno się odpinać przed położeniem masztu. Roler powinien być wybrany, a nie wisieć jak falbanka. Niszczy się. No i nie kręcimy kółek w kanałach.

Jacy są żeglarze? O typach ludzi spotykanych na wodzie.

Jacy są żeglarze?

Spędzanie czasu na wodzie zwykle wiąże się z zostaniem częścią większej załogi. Ludzie różnią się od siebie zarówno w podejściu do sposobu pływania, jak i jego celu. Tekst ten jest subiektywnym i lekko humorystycznym przedstawieniem typów żeglarzy, jakie możemy spotkać na wodnym szlaku.

Żeglowanie, co do zasady, jest bardzo społecznym zajęciem. Samotne pokonywanie fal pozostaje najbardziej doświadczonym. Od pierwszych chwil na łodzi stajemy się elementem (miejmy nadzieję) dobrze naoliwionego mechanizmu zwanego załogą statku. Od tego momentu spanie, jedzenie, prace pokładowe i zabawa wykonywane będą w jakiejś formie interakcji między ludźmi. Wybierając się w pierwszy rejs, intersującym może być, kogo na takim rejsie spotkamy.

Różnice międzyżeglarskie

Podstawową cechą czy charakterystyką różniącą ludzi, którzy zajmują się żeglarstwem, jest podejście do jego celu. Oznacza to, że jedni płyną do celu, a dla innych samo płynięcie jest celem. W grupie pierwszej znajdą się wszyscy ci, którzy skupiają się na tym, jakie konkretnie miejsca odwiedzą, co ciekawego zobaczą na trasie, do jakich portów zawiną. Dla nich sama czynność żeglowania prowadzi do celu zewnętrznego, jakim jest np. poznawanie zabytków lub lokalnych atrakcji. Druga grupa z kolei to ludzie, dla których najważniejsze jest w ogóle to, żeby płynąć. Największą radość sprawia im obcowanie z wodą, wiatrem i jachtem. Gdybyśmy chcieli obydwie grupy rozbić na dwie mniejsze – charakterystyka ludzi spotykanych na żaglach prezentować by się mogła w następujący sposób.

Charaktery

Imprezowicz. Zawsze zna rozkład koncertów w lokalnych tawernach. Niczym przewodnik turystyczny prowadzi załogę do najbliższego baru, klubu czy restauracji. Nie pozwala nikomu się nudzić. Z podręcznym głośnikiem lub gitarą gotów rozkręcić balangę na kei, zapraszając załogi sąsiedzkich jachtów. Dla niego pływanie jest przede wszystkim środkiem transportu, cele natomiast rozsiane są przy promenadach i uliczkach portowych miast. Jest ważnym elementem większości załóg. Pozwala odetchnąć po trudnym żeglarskim dniu i wprowadza dobrą atmosferę.

Turysta. Ten typ, podobnie jak poprzedni, traktuje żaglówkę jak sposób lokomocji. Sam natomiast jest nieco bardziej wyważony. Stara się umilić załodze życie ciekawymi informacjami o mijanych wyspach, lokalnych tradycjach czy kuchni. Podróżując od dłuższego czasu, wyrobił sobie zmysł odnajdywania ruin, zabytków czy malowniczych widoków. Przebywanie w jego otoczeniu może generować dużą liczbę pamiątkowych fotografii. Wiedza, jaką posiada, i chęć odkrywania, sprawia że załoga na chwilę może oderwać się od jachtowego życia i nieco szerzej spojrzeć na uroki miejsca, w którym się znajduje.

Sportowiec/gadżeciarz. W odróżnieniu od poprzedników dla niego cel podróży jest sprawą drugorzędną. Najważniejsze, by żeglować długo i często. Jest to typ perfekcyjnie przygotowany na wszelakie niespodzianki i okoliczności. Po powrocie z targów żeglarskich zawsze pomyśli o dodatkowej parze rękawiczek, wodoszczelnych opakowaniach na elektronikę, a nawet zapasie szekli czy krawatów (tych żeglarskich). Bywa niezwykle przydatny w awaryjnych sytuacjach. Dzięki jego obecności załoga zyskuje pewność dobrze działającego sprzętu i duży zapas udogodnień.

Stary wyga. Był wszędzie, pływał z każdym. Kocha żeglowanie na równi ze snuciem legend o własnych dokonaniach. Zna się na rzeczy i zawsze służy radą. Potrafi poradzić sobie w każdych warunkach, ale nie przykłada wagi do bajerów technologicznych. Gdy nie występuje w roli kapitana, może podkręcać atmosferę w załodze, niemniej stanowi jej barwny element. Z racji dużego doświadczenia skupia się na frajdzie z żeglowania, a nie na samym celu podróży. Dla młodych adeptów sztuki jest okazją do zdobycia nowej wiedzy i poszerzenia wachlarza umiejętności.

Podsumowanie

Powyższy tekst miał w skrócie przybliżyć kilka z typów żeglarzy, jakich możemy spotkać na naszym szlaku. To tylko główny zarys typologii. W praktyce wszystko jest przemieszane ze sobą, a każdy wariant jest możliwy. I to jest piękne, szczególnie dla tych, dla których fascynujące jest poznawanie innych. Wszyscy, z którymi przyjdzie nam pływać, w jakimś stopniu będą mieć wpływ na to, jak się bawimy i jakie doświadczenia wyniesiemy. Ludzie tworzący żeglarski świat są kolorowi i ciekawi. Każdy z nich ma cechy, do których nam blisko, a do innych dalej. Niemniej wszyscy możemy tworzyć dobre i radosne załogi.

Manewry portowe

Zanim wpłyniesz do portu przepłyń obok niego i poznaj topografię portu, sprawdź co robią inne jachty. Ustąp pierwszeństwa jachtom wychodzącym z portu.

Poszukaj flagi i sprawdź jaka jest siła i kierunek wiatru wiejącego w porcie.

Opracuj manewr biorąc pod uwagę że: wiatr zawsze zdryfuje dziób, a silnik zawsze wyciągnie rufę pod wiatr. W większości przypadków łatwiej będzie wchodzić rufą.

Przygotuj cumy, wywieś odbijacze, wyjmij bosak. Odbijacze wiążemy węzłem żeglarskim.

Przygotuj załoganta z odbijaczem manewrowym i ustaw go na burcie, która będzie zawietrzna w końcowym etapie cumowania. Ustaw załogantów do cum. Wyznacz desant. Oddaj obsługę silnika zaburtowego asystentowi, gdy masz do niego zaufanie i umiesz dowodzić poprzez komendy.

Ogłoś „ciszę manewrową”, aby nic nie rozpraszało Twojej uwagi.

Pierwszą cumą jaką podasz będzie cuma nawietrzna.

Jeśli cumujesz na boi, podejdź do niej rufą pod wiatr, zatrzymaj się przy boi, załóż cumę i dopiero podchodź do kei, przenosząc cumę na dziób.

W naszym rezydenckim porcie cumujemy na końcu kei C, od środka. Od główek portu jest głęboko. Opuszczamy miecz i płetwę. Wchodzimy między keją B, a C. Miejsca oznaczone nazwami jachtów są bliżej końca, z prawej strony. Cumowanie na muringach. Gdy wieje od jeziora, wpływamy dziobem do końca i cofamy się na stanowisko rufą. Odbijacz manewrowy na prawej burcie (sterburcie). Pierwsza cuma do podania - lewa (z bakburty). Gdy wieje z innych kierunków, między keje wchodzimy rufą. Odbijacz manewrowy na lewej burcie (bakburcie). Pierwsza cuma do podania- prawa (ze sterburty). Zamiast cumy, w pierwszym etapie cumowania, możemy wykorzystać przejściowo jako cumę rufową część muringa idącego do kei. Podbieramy muring bosakiem, ale odbierają go dwie osoby, Jedna normalnie idzie z nim do dziobu i wybiera od wody, używając jak cumy dziobowej. Druga wybiera koniec od kei i szybko knaguje na rufie. Działa jak cuma rufowa. Po ustabilizowaniu sytuacji, oddajemy tę część do wody, a na to miejsce zakładamy klasyczną cumę. Takie zastosowanie muringa w manewrze jest możliwe w zasadzie tylko na śródlądziu, gdzie jachty są lekkie, a grubość muringa taka sama na całej długości. W portach morskich, muringi od strony prosiaka są grube, a od strony kei cienkie, zaledwie służą do podania grubej liny. Część od strony kei jest zwykle za cienka, by utrzymać ciężki jacht.

Gdy wychodzimy z tego portu i wieje od jeziora, płyniemy rufą. Ostatnią oddaną cumą będzie cuma z bakburty. Troszkę do przodu, wiatr spycha dziób w głąb portu. Dokręcamy go jeszcze silnikiem. Wstecz i między muringami. Gdy wieje z innych kierunków, wychodzimy dziobem. Ostatnia cuma ze sterburty. Trochę do przodu. Wiatr spycha dziób do wyjścia z portu. Często, narzucenie rufy zacieśnioną cyrkulacją małym "kopem wstecz" i naprzód między muringi. Odbijacze manewrowe na obydwu burtach. Bosak w gotowości do odepchnięcia się od dziobów innych jachtów. Gdy zachodzi taka potrzeba, to w ręku trzymamy końcówkę z okuciem, a odpychamy się gładką. Gdyby zaszła potrzeba przytrzymać się - odwrotnie. Po nabraniu prędkości sterownej, gdyby było niebezpiecznie blisko muringów, silnik ustawiamy na neutral. Sterujemy sterem. W basenie jest głęboko, 

Sterburta i bakburta są zawsze tą samą burtą, niezależnie od tego, czy jacht płynie rufą, czy dziobem. Gdy płyniemy rufą jachtem z rumplem często dostajemy pomieszania zmysłów i nie wiemy, co to prawo i lewo. Czy prawa to ta, co jest po naszej prawej ręce, gdy stoimy twarzą do kierunku ruchu? Czy prawa to ta, co jest po naszej prawej, gdy stoimy twarzą do dziobu? Czy w prawo, to jak ster będzie w prawo, a może rumpel w prawo? Bakburta zawsze jest bakburtą, a sterburta sterburtą. Niezależnie czy stoję przodem, tyłem, płynę w tę czy w przeciwną, na jachcie z rumplem czy kołem sterowym. Ktoś powie, że w zasadzie prawa i lewa burta są zawsze te same. Jednakże z pojęciami prawa i lewa jesteśmy bardziej związani i silniej zaprogramowani. Działamy bez namysłu. Odruchowo łączymy te pojęcia z umiejscowieniem części ciała, a nie burt jachtu. I to gubi. Bakburta (zawsze lewa) to ta, na której najczęściej mamy bak z paliwem i silnik. Więc sterburta (zawsze prawa) to ta, na której najczęściej znajdzie się sternik. Przy silniku bowiem najczęściej znajdzie się asystent do obsługi silnika. Więc sternikowi w manewrach portowych najwygodniej jest stać przy prawej burcie. Lepiej widać jak się stoi. Oczywiście asystent musi dobrze rozumieć i prawidłowo wykonać komendy sternika. Wtedy taki podział zadań ma sens. Gdy jesteśmy niepewni asystenta lub nie umiemy dowodzić poprzez komendy, co przychodzi z doświadczeniem, wszystko robimy sami.

Płynąc pod mostem

Sprawdź na znaku znajdującym się na moście jaka jest głębokość wody. Jeśli głębokość jest mniejsza niż 2 m, wyjmij część miecza i zapnij kontrafał płetwy sterowej na knadze sterowej samowypinajacej. Wyznacz asystenta do zajęcia się kontrafałem. Gdyby płetwa się złożyła przy kontakcie z dnem, jego zadaniem będzie pozwolić jej na to, a następnie wybrać kontrafał, aby ustawić płetwę w pionie, byś dalej mógł bezpiecznie sterować. Gdy nie masz takiej knagi, odknaguj kontrafał, daj w rękę asystentowi. Jego zadaniem będzie trzymać kontrafał na tyle mocno, aby opór wody nie spowodował złożenia płetwy. A gdyby tak się zdarzyło, to ma zrobić jak wyżej opisałem.

Zwróć też uwagę na znak mówiący o wysokości mostu nad lustrem wody. Sprawdź czy przejdzie jacht z bramką. Zapamiętaj te wskazania. Bywa, że przy podniesionym stanie wód, jacht się nie mieści i trzeba kłaść też bramkę. Jeśli stwierdzisz, że jacht nie przejdzie z bramką, trzeba ją zdemontować. Polega to na odpięciu sztagu od bramki i położenia na pokładzie. Z reguły maszt z bramką spięty jest za pomocą przetyczki, rzadziej śruby. Sprawdź to wcześniej. Gdyby była to śruba, potrzebne będą narzędzia. Wyjmij też właściwą przetyczkę. Jedna bowiem łączy roler z bramką i tę trzeba wyjąć. Druga, która jest obok, łączy okucie stalówki sztagu z rolerem. I tej nie wolno ruszyć. 

Bądź czujny. szczególnie gdy pierwszy raz w danym sezonie przechodzisz pod mostem. Bywa że poziom wód jeziora różni się od przeciętnego. Szczególnie wiosną poziom wody może być dużo wyższy niż zwykle. Jesienią natomiast dużo niższy. Może więc się zdarzyć, że wiosną, tam gdzie zwykle przechodziłeś z postawioną bramką, będziesz musiał ją składać. A jesienią, tam gdzie zwykle nie zahaczałeś niczym, wyrwie Ci płetwę lub staniesz na mieczu.

Jeśli to tylko możliwe, najazd pod most zrób z takiej odległości i takim kursem, abyś przechodząc między przęsłami nie musiał skręcać. Masz położony maszt. Każda zmiana kursu powoduje "zamiatanie" masztem. Możesz zahaczyć nim o filar albo inny jacht. Napłyń na takie miejsce abyś z jak najdalszej odległości widział wnętrza obu filarów mostu. Zbliżając się do nich, dokonuj korekt tak, aby wnętrza filarów zawały podobny rzut, widziane były podobnie. Pozwoli Ci to ustalić kurs środkiem, między filarami.

Zwróć uwagę na oznaczenia. Czy przejście pod przęsłem jest dozwolone dla ruchu w obydwie strony, czy jedną. Jeśli w obydwie strony, zmień kurs tak aby iść bliżej prawej strony. jeśli jest ruch jednokierunkowy, idź środkiem. 

Zwróć też uwagę na znaki informujące się o skraju szlaku. Przy filarze może być płycej. Tor wodny nie musi być symetryczny względem filarów. Mówią o tym znaki, więc je obserwuj i oceń.

Wzywanie pomocy

Oficjalny sygnał wzywania pomocy jakim jest strzelanie z armaty nie sprawdza się na Mazurach, bo blisko są poligony wojskowe i nikt na to nie zwraca uwagi. Palenie ognia na pokładzie, też nie jest najlepsze, bo wokół wiele ognisk. Nic dziwnego, że coś się pali 🙂 Te i inne głupie, oficjalne sposoby wzywania pomocy pominiemy, a skupimy się na tym, co działa.

Jeśli potrzebujesz pomocy od przepływającego obok Ciebie jachtu zastosuj naprzemienne podnoszenie i opuszczanie obu, wyprostowanych rąk - „na bociana” i drzyj się „POMOCY”, by Cię usłyszeli.

Jeśli potrzebujesz wykwalifikowanej pomocy, po prostu zadzwoń:

Mazurskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe

601 100 100

Telefon alarmowy 112

Pomóż nadpływającej jednostce ratunkowej zlokalizować Twój jacht poprzez:

w dzień – podnieś na maszt (na fale z kontrafałem) kamizelkę ratunkową oraz wystaw „bociana”;

nocą – zataczaj światłem kręgi.

Jakie ubranie na rejs?

W co się ubrać?

W końcu, po przemyśleniu wszystkich za i przeciw, postanawiasz wyruszyć na swój pierwszy rejs. Wiesz już gdzie, i być może z kim, będziesz płynąć. Kolejnym pytaniem, jakie się pojawia, jest – jak się ubrać? Co warto ze sobą mieć, aby jak najlepiej przygotować się na czekające na szlaku wyzwania? W dzisiejszym wpisie postaramy się nieco przybliżyć kwestię ubioru i gadżetów mogących pomóc w bardziej komfortowym cieszeniu się rejsowaniem.

Żeglarstwo z natury rzeczy nastawione jest na obcowanie z przyrodą. W zasadzie jest ona w jakimś stopniu zawsze obecna w życiu żeglarza. Jednym z najważniejszych jej przejawów jest oczywiście pogoda, której kaprysów nie zawsze możemy uniknąć. Warto więc wiedzieć, jak się do nich dobrze przygotować.
W trakcie żeglarskich przygód natrafimy na trzy główne „stany” pogody, a są to: słońce, deszcz i wiatr. Na wszystkie z nich należy się zawczasu odpowiednio przygotować.

Słońce

Z racji tego, że sezon żeglarski przypada w znaczącej większości na miesiące letnie, przez znaczną część czasu będziemy wystawieni na silne działanie promieni słonecznych. Absolutnie kluczowym akcesorium, jakie musimy ze sobą mieć, jest czapka z daszkiem, najlepiej w połączeniu z okularami przeciwsłonecznymi. Znajdując się na środku jeziora, pływamy niejako po wielkim lustrze, które potęguje działanie słońca. Nie dość, że żar potrafi dosłownie lać się na nas z góry, to na dodatek promienie, odbijając się od tafli wody, lecą wprost na nas. Biorąc ze sobą parę okularów przeciwsłonecznych, warto zaopatrzyć się w specjalny sznureczek do zawieszania ich na szyi. Prawdopodobnie na dnie wszystkich portów świata leży niezliczona ilość okularów, które spadły z nosa żeglarzom zaglądającym do silnika lub wychylającym się za burtę. Jeśli zaś chodzi o czapkę, najlepszą będzie prosta, klasyczna bejsbolówka lub kapelusz turystyczny (podobnie jak z okularami, do czapki też warto dopiąć sobie smycz na klucze i zawiesić na szyi). Co się zaś tyczy wszelakich czapek „kapitańskich” – na tę prawdziwą należy zasłużyć patentem i doświadczeniem, a podróbki lepiej zostawić w sklepie z pamiątkami 😉

Wiatr

Jak wiadomo, jest to główna siła pchająca jacht do przodu. Jest zarówno sprzymierzeńcem, jak i rywalem żeglarza. W trakcie pływania spotkamy się z nim pod postacią leciutkiej bryzy, kiedy to spokojnie suniemy po tafli jeziora, ale również pojawiających się szkwałów lub jednostajnie silnego sztormu. Dla wszystkich doświadczonych żeglarzy powinno być oczywiste, że gdy pogoda jest naprawdę paskudna, a wiatr silny i nieprzewidywalny, wtedy najlepiej odpuścić sobie pływanie i dla bezpieczeństwa pozostać w porcie. Niemniej wyrazisty wiatr jest kluczowym elementem frajdy z żeglowania i należy się do niego dobrze przygotować. I tu z ratunkiem przychodzą nam wszelakie windstoppery, polary oraz swetry. Oczywiście współczesny rynek zapewnia cały wachlarz użytecznej i odpornej na warunki odzieży. Na swój pierwszy rejs dobrze zaopatrzyć się w wymieniony już windstopper, który stanowić będzie doskonałą izolację przed chłodem i wiatrem.

Deszcz

Niestety… tam, gdzie wieje, bardzo często także pada. Chcąc nie chcąc, raz na jakiś czas natkniemy się na ciemne chmury, które uraczą nas dodatkowymi atrakcjami. Wiedząc to, warto zawczasu zaopatrzyć się w coś nieprzemakalnego, a najlepiej w pełnoprawny sztormiak. Przed wyprawą morską dobrze dopytać kapitana lub bardziej doświadczonych członków załogi o konkretne rozwiązania. W warunkach mazurskich sprawdzi się w zasadzie większość dostępnego w sklepie asortymentu. Do części sztormiaków można dokupić w zestawie także spodnie sztormiankowe, które nie są obowiązkowe. ale znacząco poprawiają komfort pływania. Rzadko kiedy, na śródlądziu latem, pływa się przez dłuższy czas w deszczu tak dużym, aby były konieczne.

Akcesoria dodatkowe

W sklepach żeglarskich można, a nawet warto zaopatrzyć się także w kilka dodatkowych gadżetów w postaci rękawiczek żeglarskich i butów. Wybierając rękawiczki, należy zwrócić uwagę na długość palców. Choć na pierwszy rzut oka rękawiczki przeznaczone do uprawiania żeglarstwa są podobne do tych znanych z siłowni czy turystyki rowerowej, to główną różnicą między nimi jest właśnie długość palców, które w przypadku tych pierwszych powinny być dłuższe. Dobre rękawiczki odkrywają tylko końce palców, pozwalając wiązać bardziej skomplikowane węzły, jednocześnie dobrze chroniąc większą powierzchnię dłoni i palców przed otarciami. Szybkie przeciągnięcie gołej dłoni ostrą liną potrafi być naprawdę nieprzyjemne i przykre w skutkach.

W kwestii butów warto wspomnieć o kilku aspektach. Po pierwsze, ¬pokład łodzi z reguły zbudowany jest z jasnego, najczęściej białego laminatu, który łatwo się rysuje i dobrze, kiedy załoga nie chodzi po nim w ciężkich butach lub posiadających czarną, gumową podeszwę. Buty żeglarskie powinny mieć relatywnie miękką i jasną podeszwę, która dobrze trzyma się podłoża, nawet gdy jest ono mokre. Po drugie powinny być przewiewne, bo wspomniany już deszcz czy chlust wody przy zmywaniu pokładu potrafi je szybko przemoczyć i nie powinny długo schnąć. Dobrą praktyką jest posiadanie także drugiej pary tzw. butów do pływania wpław. Są to buty zrobione z delikatnej siateczki i z gumową podeszwą, które doskonale sprawdzą się podczas wchodzenia do wody na nieznanych plażach, a także w dużych kąpieliskach, gdzie można natknąć się na niespodziewane butelki czy metalowe elementy, które urwały się z innych jachtów.

Jak widać, żeglarstwo jest pasją, która w wersji podstawowej wymaga tylko żeglarza oraz jachtu. Niemniej praktyka sugeruje, że dobrze zabrać ze sobą kilka przydatnych rzeczy, które może nie są niezbędne, aczkolwiek podnoszą komfort, a co za tym idzie – bezpieczeństwo. Pozwalają skupić się na samych czynnościach związanych z pływaniem. W zasadzie wszystkie wymienione w tekście rzeczy można bez problemu znaleźć czy to w dużych sieciach sklepów sportowych, czy w mniejszych bardziej wyspecjalizowanych miejscach. Niemniej zawsze warto dopytać sprzedawcę o kilka cennych rad przed zakupem, szczególnie kiedy sami nie mamy jeszcze rozeznania i doświadczenia z różnymi wersjami akcesoriów.

Kładzenie i stawianie masztu

Kładzenie masztu

  1. Uruchom silnik i zrzuć żagle.
  2. Jeśli będziesz płynąć przez płytsze miejsce, podnieś część miecza. Lepiej zrób to przed położeniem masztu.
  3. Ogłoś „ciszę manewrową”, aby nic nie rozpraszało Twojej uwagi.
  4. Odepnij bom

– Przesuń w dół blokadę pełzaczy i wyjmij je z likszpary.

-Zawiąż kontrafał grota. Przewiąż linę przeciągniętą przez pętlę fału lub dziurkę w okuciu rogu fałowego grotżagla, wokół bomu.

– Wybierz luz fału grota i luz topenanty (bom utrzymywany jest na dwóch linach, pięta fałem, nok topenantą.

– Odepnij bom od masztu poprzez wyjęcie przetyczki i zamontuj ją przy maszcie, aby nie zgubić.

– Zluzuj całkowicie lazy jacka.

– Luzując topenantę połóż nok bomu na burcie;

– Luzując fał połóż cały bom na burcie przy relingu.

  1. Połóż maszt

– Przygotuj fał bramki do luzowania

– Odepnij przetyczkę bramki masztu i zabezpiecz przed zgubieniem.

– Ciągnij achtersztag luzując fał bramki aż maszt swoim ciężarem zacznie sam opadać

– Luzuj fał bramki aż maszt oprze się na stojaku zbierając na pokładzie wszystkie liny zwisające za jachtem, aby nie wkręciły się w silnik.

– Wybierz fał bramki aby roler foka (sztywny sztag) był napięty. Gdy Sztywny sztag wisi, odkształcają się jego aluminiowe elementy i bardzo się niszczy.

– Zwiąż krawatami wszystkie luźne liny, aby się nie plątały i nie przeszkadzały.

Stawianie masztu

1. Ogłoś „ciszę manewrową”, aby nic nie rozpraszało Twojej uwagi.

2. Postaw maszt

– Przygotuj luźne liny, rozwiąż krawaty.

– Postaw maszt wybierając fał bramki. Fał wybieraj przy pomocy korby i kabestanu  albo ręcznie przez wspólną i synchroniczną pracę dwóch osób. Jedna pompuje najniższą linę w talii bramki, druga wybiera luz. Uwaga. Jeśli nie chce iść, sprawdź zacięcia. Jeśli używasz kabestanu, co najmniej pięciokrotnie w czasie stawiania jachtu, sprawdź możliwość powstania zacięcia. Pracując korbą, możesz nie poczuć zacięcia, dlatego sprawdzaj regularnie. Najczęściej będzie to zaczepienie wanty o coś. Ciągnięcie za sztag przy zaciętej wancie powoduje złamanie masztu przy salingu.

– Zatrzymaj stawianie masztu 20-30 stopni przed pionem. Sprawdź czy nic nie weszło pod piętę masztu (najczęściej szoty) lub bramkę (najczęściej odbijacz lub żagiel). Sprawdź jak układa się achtersztag i inne liny. Dokończ stawianie masztu.

– Zabezpiecz bramkę przetyczką, zluzuj lekko fał bramki, upewnij się czy przetyczka została założona prawidłowo – spróbuj unieść bramkę.

2. Zamontuj bom.

– Unieś ręką nok bomu i wybierz topenantę.

– Unieś ręką piętę bomu na odpowiednią wysokość i wybierz fał grota (bom wisi na linach na wysokości odpowiedniej do wpięcia go w maszt).

– Wybierz lazy jacka.

– Zamontuj bom do masztu przetyczką.

– Rozwiąż kontrafał grota.

– Zamontuj pełzacze w likszparze masztu, zabezpiecz blokadą pełzaczy i wybierz luz fału grota.

Uwaga, kolejną kluczową przyczyną złamania masztu są silne przechyły boczne jachtu, w czasie gdy maszt jest w połowie stawiania. Zdarzyć się to może gdy stawiasz maszt przy silnej fali bocznej (ustaw się więc dziobem do fali) lub gdy przepłynie obok Ciebie motorówka (obserwuj i w razie czego, skręć na falę kilwateru motorówki).